Бастапқы сома болмаған кездегі ипотекалық несие Қазақстанда

Әрине, Қазақстанның әрбір азаматы өз тұрғын үйін алғысы келеді, бірақ жылжымайтын мүлік нарығындағы баға саясаты көбінесе азаматтардың көпшілігінің арманын жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді. Дамыған инфрақұрылымы бар аудандағы бір бөлмелі пәтердің нарықтық бағасы 10 миллион теңгеден кем емес, бұл ретте ай сайынғы жалақының орташа мөлшері 150 000 теңгені құрайды.

Өз шаршы метрін сатып алу үшін Қазақстан тұрғынына ипотекаға кіру керек, бірақ сатып алу құнының 15 % нан кем емес ең төменгі жарнаны есептеу кезінде бірнеше жыл жинақтауға тура келетін салмақты сома жиналады. Қазақстанда бастапқы сома болмаған кезде ипотекалық несиені алу рәсімі бар ма?

Қазақстанда ипотекалық несиелендіру бағдарламасы жаппай қысқарған жағдайда банктердің көпшілігі азаматтарға бастапқы жарнасыз ипотекаға кіруге тілек білдіруден бас тартуға мәжбүр.

Назар аударыңыз! «Цеснабанк» қаржы ұйымы «Ипаренда» ипотекалық өнімін ұсынуға дайын, онда қарыз алушыға белгілі бір құрылыс компаниясынан жылжымайтын мүлікті сатып алу үшін тұрғын үй объектісінің толық құны мөлшерінде несие беріледі.

Жарнасыз, бірақ кепілмен ипотека

Банк құрылымы бастапқы жарнаны баламалы түрде (ақшалай емес сомада) енгізу жолымен ипотекалық бағдарламаға кіру алгоритмін әзірледі. Мұнда бастапқы жарна ретінде бастапқы сома мөлшеріне тең/асып түсетін бағалы, жылжымайтын мүлікті енгізуді ескеретін ипотекалық несиелендіру туралы айтылып отыр.

Мысалы. Азамат бір бөлмелі пәтердің иесі болып табылады, бірақ екі бөлмелі пәтерге көшуді қалайды, бұл ретте бір бөлмелі пәтер ипотекалық несие бойынша кепіл болады.

Анықтама. Бұл жағдайда банк ұйымының кепілі екі жылжымайтын мүлік объектісі болады – азаматтың меншігі және ипотекаға сатып алынатын тұрғын үй.

Мұндай шарттарды мынадай банктік құрылымдар ұсынады.

«Қазақстан халық банкі»

Банк кепіл ретінде жеке тұлғаның меншігіндегі жылжымайтын мүлікті (коммерциялық/коммерциялық емес) қарайды. Пайыздық мөлшерлеме банк ұсынған талаптарға байланысты және 12,5-тен 20 жылға дейін өзгеріп отырады, ал ипотекалық несиелендірудің ең жоғары ұзақтығы - 20 жыл.

Жинақ банкі

Бұл банк бастапқы жарна ретінде азаматтың меншікті мүлкін ғана емес, оның банктік шотындағы ақша сомасын да қарастырады. Бұл ретте несие қаражатын шетелдік немесе ұлттық валютада жылдық 14,6 % бастап 20 жылға дейінгі мерзімге алуға болады.

«ЦентрКредит»

Банк «Жеке тұрғын үй құрылысы» бағдарламасына кірген жағдайда азаматтың коммерциялық/коммерциялық емес меншігін кепілге қабылдайды. Кепілдің жалпы сомасының 60 % дейін жабатын несиелік қаражат беріледі, ал осы жобаға қатысушылар үшін қолжетімді ең төменгі пайыздық мөлшерлеме 20 жылға дейінгі мерзімге 16,5 % құрайды.

Bank RBK

Осы банк ипотекаға кіру үшін бастапқы жарна ретінде сатып алу құнының 30 % тең соманы қарастырады. Бұл ретте тез сатылатын жылжымайтын мүлік объектісі кепіл болып есептеледі, ал қаражаттың ең жоғары сомасы 15 жылға дейін ұзақ мерзімге берілетін 75 млн теңгеге тең болады. Пайыздық мөлшерлеме банк ұсынған көптеген шарттарға байланысты болады және 14,5-тен 25 % дейін құрайды.

Forte Bank

Банк 15 жылға дейінгі мерзімге азаматтың тұрғын/тұрғын емес жеке үй-жайын кепілге қабылдау арқылы қарыз беруді іске асырады. Пайыздық мөлшерлеменің шамасы мыналарға байланысты болады:

• тұрақты табысты растайтын ұсынылған құжаттардың тізбесінен;
• клиенттің төлем қабілеттілігінен.

Банк сатып алынатын объект құнының 85 % тең соманы пайдалануға мүмкіндік беретін ипотекалық өнімді ұсынады және қарыз алушыға 50 миллион теңгеге дейінгі мөлшерде ақшалай сома берілетін және іске асырудың екі мынандай ықтимал тәсілін көздейтін «Кеңінен өмір сүр» ипотекалық бағдарламасын ұсынады:

• 19,9 % қысқа мерзімді қарыз (6 айға дейін);
• 17,9 %ұзақ мерзімді қарыз (15 жылға дейін).

Jýsan Bank

Банк серіктес-құрылыс фирмаларынан тұрғын үйді, мысалы, Нұр-Сұлтан мен Алматыдағы тұрғын үй кешендерін сатып алу мақсатында «Орда» ипотекалық бағдарламасын ұсынады. Бұл бағдарламаның бірқатар артықшылықтары бар:

• ірі қарыз беру (40 млн теңгеге дейін);
• сатып алынатын тұрғын үйді қарыз алушыға да, басқа адамға да рәсімдеуге болады;
• банк бастапқы жарна ретінде 50-60 жылдан аспайтын пайдаланылатын тұрғын/тұрғын емес үй - жайды кепілге алады.
• жылдық пайыздық мөлшерлеме 12 % және одан жоғары.

Kassa Nova

«Орда» ипотекалық несиесінің осындай өнімі осы банкте де жұмыс істейді және 20 жылға дейінгі мерзімге ипотекаға кіру тәсілін көздейді.

«АТФ Банк»

Осы банкте ипотекалық несиелендірудің айқындаушы шарты азаматтың жеке және сатып алынатын тұрғын үйінің жиынтық құнын білдіретін кепіл мөлшері болып табылады. Кепілдің мөлшеріне байланысты банк 15 жылға дейінгі мерзімге 100 млн теңгеге дейін несие бере алады, ал ең төменгі пайыздық мөлшерлеме – 16 %.

«Нұрбанк»

Бұл банк мынандай ипотекалық несиені ұсынады:

• мерзімі - 20 жылға дейін;
• ақша қаражаттары - азаматтың қарызының 35 % кем емес жылжымайтын мүлік кепілінің құны шарты кезінде 50 млн теңгеге дейін.

Жарнасыз, бірақ депозитпен ипотека

Қазақстанда «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» ипотекалық бағдарламасы бар, ол мынандай мүмкіндіктер береді:

• табиғи қажеттіліктерді жүзеге асыруда азаматқа қысым жасамайтын аударымдарды жасай отырып, жылжымайтын мүлікті сатып алуға ақша аудару;
• депозит бойынша пайыздарды есептеу - 12,6% дейін (жинақтау көлеміне байланысты);
• мемлекеттік қолдау (азамат жүзеге асыратын аударымдардың жалпы көлеміне +20 %);
• егер жинақ мөлшері қажетті бастапқы жарна мөлшеріне жетсе, онда азаматқа ипотекалық несие автоматты түрде мақұлданады;
• ең төменгі пайыздық мөлшерлеме жылдық 3,5-тен 5 % дейін;
• несие қаражатының жиынтық құны 25 жылға дейінгі мерзімге 100 миллион теңгеге жетеді.
• қосымша кепіл ретінде азаматтың жеке мүлкі қолданылуы мүмкін.

Бірақ бұл бағдарламаның кемшіліктері бар:

• жинақталған жинақ қаражаты сатып алынатын үй-жайдың жалпы құнының 50 % құрауы тиіс;
• депозиттік қаражаттарды іске қосылған күннен бастап 3 жылдан кейін ғана пайдалануға болады;
• банктік баллдық шкала - ипотекаға кіру үшін ең төменгі баллды алу қажет (16).

Алайда Қазақстанда азаматтардың жекелеген санаттары үшін тиімді шарттарды көздейтін өзге де банктік ипотекалық бағдарламалар бар:

1. «Нұрлы Жер» және «Өз үйім» - жинақтар көлемі сатып алынатын объект құнының 20 % жетуі тиіс.
2. Әскери қызметшілер азаматтар депозитте сатып алынатын тұрғын үй құнының 5-тен 20% дейін ақшасы бола отырып ипотекалық несиелендіруге үміт арта алады, бұл ретте пайыздық мөлшерлеме 5-тен 7 % дейін өзгереді.

Қарыз алушыға қойылатын негізгі талаптар

Ипотекалық бағдарламаға кіруге ниет білдірген азаматтарға банк белгілі бір талаптар қояды:

1. Қазақстан азаматтығы/тұрақты тұру.
2. Жас өлшемі - 18-ден 65 жасқа дейін.
3. Физикалық және психологиялық әрекет қабілеттілігі.
4. Құжатпен расталған төлем қабілеттілігі.
5. Тұрақты жұмыспен қамту (ағымдағы жұмыста жұмыспен қамтуды жүзеге асыру өтілі 6 айдан кем емес.)